NOMAN WAKEN-SUYA 3

NOMAN WAKEN-SUYA 3  


waken-suya na daya daga cikin manyan amfanin gona na kan gaba da ake sarrafa su a masana'antu da kuma samar da abinci a wannan kasa ta Najeriyya. A kan iya noman waken-suya yayi kyau a cikin  jahohi 36 hade da birnin tarayya  na wannan kasa ba tare da bukatar wani taki mai yawa ko maganin feshin kwari ba. Waken-suya ya samu habbaka a wannan kasa saboda amfaninsa ga tattalin arzikin wannan kasa . Kuma shine kan gaba wajen samr da wadataccen man girki a kasuwannin duniya. Kamar yadda muka fada a baya waken-suya  na kunshe da kashi 40 cikin 100 (40%) na sinadarin furotin (Protein), waken-suya ne kan gaba kan kowace irin cimaka ta dan Najkeriyya irin su sauran amfanin gona ko dabba ko tsuntsaye dake dauke dake dauke da adadin mai yawa na sindarin furotin. Kazalika irin waken- suya na kunshe da kashi 20 cikin 100 (20%) na busashshen mai.

Wani binciken  masana ya tabbatar da cewa bunkasar da aka samu wajen kiwon kaji,talo-talo,kifi da sauransu  a  yan shekarun da suka gabata ya sanya karin bukatar waken-suya a kasuwannin wannan kasa. Binciken kuma ya tabbatar da cewa noman waken-suya ya kara habbaka a wannan kasa saboda yawancin manoman mu sun samu wayewa da kuma amsa kiraye-kiraye da hukumomi keyi domin rungumar noman waken-suya wanda alfanunsa bai tsaya kawai domin ci ko sayarwa ba kawai, a'a saboda muhimmancin sa wajen karawa kasar noma tagomashi ga kasar noma da aka noma shi akai. Dadin dadawa kuma kasuwannin waken-suya na dada habbaka kullu yaumun a wannan kasa tamu, yayin da manoman mu kuma dama ta samu nasamun abin kaiwa bakin salati.

ABUBUWAN LURA KAFIN A SHUKA IRIN WAKEN-SUYA A NAJERIYYA.

Yanayi mai kyau da kuma kasar noma ingantacciya suna da  tasiri sosai wajen samun amfani mai yado.  Waken-suya yana yin kyau a dukkan yankunan wannan kasa wato yanki kudanci da kuma arewaci, inda yawan adadin ruwan sama yakai alkaluma 700 na ma'aunin (mm). Hakanan lokacin da yafi kamata manoma su shuka wakaen-suya ya ta'allaka da yanayi da kuma wajen da za'a noma waken-suya. Manoman waken-suya a najeriyya na iya noma shi a kowace gona da dandananta ya kai lissafin alkalami 4.5 zuwa 8.5 na ma'aunin (ph). ya kamata manoman waken-suya su lura da cewa ba'a noman waken-suya a gona mai yashi,ko ma tarin duwarwatsu, ko mai kwari ko kuma mai hyawan kwazazzabai.

KIN TSA GONA KAFIN SHUKA WAKEN-SUYA A NAJERIYYA.

(1) SHARAR GONA :



Ana bukatar a kau da dukkanin ciyayi kafin shuka waken-suya. Ramin iri kuwa za'a iya shirya shi ta hanyar amfani da fatanya, ko garmar shirya ko kuma ta yin amfani da motar tarakta (Tractor).  A kula da cewa gonar da aka kintsa ta sosai don shuka waken-suya ko kowanne irin amfanin gona yana tabbatar da saurin yin tsiro da  kuma  rage  tasirin ciyayi   a cikin gona. Hakanan  manomi zai iya shuka irin waken-suya a kan kunya koma ba'a kunya ba.

(2) ZABEN IRIN NOMA:




A kowanne lokaci manomi ya tashi zaben irin noma ba kawai na waken-suya  ba, ya tabbatar ya zabi  irin da ya dace da yanayin yankin  da  yake.  Zabin irin noman waken-suya, wajibi ne ya zama kan saurin yin tsiro, yawan yado, juriya daga fari  ko kamfar ruwa da kuma jajircewa kwari da sauran  cututtuka   masu addabar waken-suya.  Wajibi kuma manomi ya lura da cewa lokacin nunar irin waken-suya shine farkon  abin lura  wajen zaben  irin waken-suya  da ya dace da yankinsa.


Yana da kyau manomi ya zabi irin waken-suya mai saurin nuna kan wanda kan wanda baya  nuna da  wuri a wajen da yake da  karancin  ruwa  ruwa.  Duk da cewa  wadansu manoman suna ganin noman irin waken suya mai dogon   zango (wanda  baya nuna  da  wuri)  yafi yado,  amma fa tabbas ya kamata  manoman mu na waken-suya su fahimci iri hadarin da yake tattare  da noman waken-suya mai dogon  zango  a  yankin da  yake da  kamfar ruwan-sama   saboda  tsoron  fari.


(3) GYARA IRIN WAKEN-SUYA DA SHIRYA SHI A NAJERIYYA:

Shawarar mu ga manoman mu na waken-suya shine a kullum kuyi  amfani da iri mafi inganci  wajen shuka, saboda  irin waken-suya  nan da nan yake rasa  karsashin sa. Wannan kamar  yadda muka sani  gama-garina, domin kuwa waken-suya  koda  ammasa ajiya mai  kyau ba zai yi  tsiro ba  bayan wata 12 zuwa 15 na ajiya.  Saboda haka yana da kyau manoman mu su  zabi Irin waken-suya  da bai kai  wata  12  da ajiya ba.  Yana da kyau  manomi ya zabi Iri masu kyau  daya tabbatar  ba kwaron daya kusance su, ko wata  cuta, ko kuma yana  hade da wani Iri na ciyawa.  Manomi  kada ya sai Iri a cikin  kasuwa  wanda bashi da  tabbas na ingancin Irin, domin kuwa  shuka  Iri mara  kyau ba zai ba da amfani  mai yado ba. A koda yaushe  monomi ya tabbatar ya sai Irin waken-suya a kamfanunuwan da suke sai da Iri ko kuma masu sarrafa  Irin waken-suya da suke kusa da ku.


 Da yardar mai-duka zamu dora in Allah tabaraka wa ta'ala ya kai mu mako na gaba. Kuma ina godiya da sakonnin fatan alkhairi da nake samu daga gareku, da fatan Allah ya saka muku da alkhairinsa.  NAGODE.